Satılan Malın Maliyeti (SMM) Hesaplama ve Formülü

Satılan Malın Maliyeti (SMM) Nasıl Hesaplanır? İşletme Karlılığı İçin Kritik Formül

Bir işletme sahibi olarak gün sonunda kasanızdaki paraya bakıp "Bugün iyi kazandık" diyor olabilirsiniz. Ancak ciro, kar demek değildir. Gerçekten ne kadar kazandığınızı anlamanın tek yolu, sattığınız ürünlerin size olan maliyetini, yani Satılan Malın Maliyeti'ni (SMM) doğru hesaplamaktır. Bu hesaplama, işletmenizin sadece bugününü değil, geleceğini de görmenizi sağlar.

Peki, karmaşık muhasebe terimlerine boğulmadan bu hesaplamayı nasıl yaparsınız? En basit tanımıyla SMM; bir ürünü satılabilir hale getirmek için harcadığınız tüm doğrudan giderlerdir. Bu yazıda, işletmenizin net karını ortaya çıkaracak bu kritik formülü en sade haliyle inceleyecek ve manuel hesaplamalarla vakit kaybetmeden bu süreci nasıl otomatize edebileceğinizi anlatacağız.

Satılan Malın Maliyeti (SMM) Nedir ve Neden Önemlidir?

Satılan Malın Maliyeti (Cost of Goods Sold - COGS), bir işletmenin belirli bir dönemde sattığı ürünlerin üretim veya tedarik maliyetidir. Bu maliyet, brüt karınızı belirleyen ana faktördür. Eğer SMM'yi bilmiyorsanız, ürünlerinizi zararına satıyor olabilirsiniz ve bunun farkında bile olmayabilirsiniz.

Doğru bir SMM analizi size şunları gösterir:

• Hangi ürün grubundan daha çok kar ettiğinizi,
• Stoklarınızda verimsiz bekleyen ürünleri,
• Fiyatlandırma stratejinizin doğru olup olmadığını.

Adım Adım SMM Hesaplama Formülü

Ticari işletmeler (al-sat yapanlar) için SMM hesaplamanın evrensel ve basit bir formülü vardır. Bu formülü uygulayabilmek için elinizde üç temel verinin olması gerekir:

SMM = Dönem Başı Stok + Dönem İçi Alımlar - Dönem Sonu Stok

Formülün Bileşenleri:

1. Dönem Başı Stok: Hesaplama yapacağınız dönemin başında (örneğin ayın 1'inde) elinizde bulunan ürünlerin maliyet değeri.
2. Dönem İçi Alımlar: O dönem boyunca tedarikçilerden aldığınız yeni ürünlerin toplam maliyeti.
3. Dönem Sonu Stok: Dönem bittiğinde (örneğin ayın 30'unda) raflarınızda ve deponuzda kalan ürünlerin maliyet değeri.

Pratik Bir Örnek Üzerinden Gidelim

Bir butik işlettiğinizi varsayalım. Ocak ayı karlılığınızı hesaplamak istiyorsunuz:

• 1 Ocak'ta dükkanınızda 50.000 TL değerinde kıyafet vardı (Dönem Başı Stok).
• Ocak ayı boyunca toptancıdan 30.000 TL'lik yeni ürün aldınız (Dönem İçi Alımlar).
• 31 Ocak akşamı sayım yaptınız ve elinizde 40.000 TL'lik ürün kaldığını gördünüz (Dönem Sonu Stok).

Hesaplayalım: 50.000 TL + 30.000 TL - 40.000 TL = 40.000 TL

Yani Ocak ayında sattığınız ürünlerin size maliyeti 40.000 TL'dir. Eğer Ocak ayı cironuz (kasa girişiniz) 70.000 TL ise, brüt karınız 30.000 TL'dir (70.000 - 40.000).

Manuel Hesaplamanın Zorlukları ve Çözüm Yolları

Yukarıdaki örnek kağıt üzerinde çok basit görünüyor, değil mi? Ancak gerçek hayatta işler bu kadar kolay değildir. Binlerce çeşit ürünün olduğu bir markette, yedek parça dükkanında veya hırdavatçıda her ay sonu tek tek stok sayımı yapmak ve bu formülü uygulamak neredeyse imkansızdır.

Ayrıca fiyatlar sürekli değişmektedir. Bir ürünü ay başında 10 TL'ye, ay ortasında 12 TL'ye almış olabilirsiniz. Hangi maliyeti baz alacaksınız? İşte burada FIFO (İlk Giren İlk Çıkar) gibi stok değerleme yöntemleri devreye girer ki bunu elle takip etmek hataya çok açıktır.

Otomatik Maliyet Takibi ile Tanışın

İşletmenizi büyütmek istiyorsanız, vaktinizi hesap makinesi başında değil, satış stratejileri geliştirerek harcamalısınız. AysimaPOS gibi gelişmiş bir ön muhasebe ve stok takip programı kullandığınızda:

• Her satışta stoktan otomatik düşüm yapılır.
• SMM anlık olarak arka planda hesaplanır.
• "Bugün ne kadar kar ettim?" sorusunun cevabını tek tıkla raporlarda görürsünüz.
• Dönem sonu sayım stresi yaşamazsınız.

Maliyetlerinizi kontrol altına almak ve işletmenizin finansal sağlığını korumak için muhasebe hesaplamaları kategorisindeki diğer yazılarımıza da göz atabilir veya işletmenize en uygun çözümü bulmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.