ABC Analizi ile Stok Yönetimi: Pareto Prensibi Uygulaması

ABC Analizi ile Stok Yönetimi: Pareto Prensibi Uygulaması

Deponuzda 500 çeşit ürün var ama sadece 100'ü cironuzun %80'ini oluşturuyor. Peki hangi ürünlere öncelik vermelisiniz? ABC analizi, bu sorunun cevabını veren ve işletmenizin stok yönetimini devrim neden olacak basit ama güçlü bir yöntemdir. 5 dakikada öğrenip, bugün uygulamaya başlayabilirsiniz.

ABC analizi, Pareto prensibi olarak da bilinen 80/20 kuralına dayanır. İtalyan ekonomist Vilfredo Pareto'nun gözlemiyle başlayan bu kural, işletmenizin stoklarının yaklaşık %20'sinin, toplam satış değerinin %80'ini oluşturduğunu söyler. Bu yazıda, bu analizi adım adım nasıl yapacağınızı ve hangi kararları alacağınızı öğreneceksiniz.

ABC Analizi Nedir? Temel Mantık

ABC stok sınıflandırma yöntemi, ürünlerinizi üç kategoriye ayırır:

• A Grubu: %20 ürün → %80 ciro (Kritik öneme sahip)
• B Grubu: %30 ürün → %15 ciro (Orta öncelik)
• C Grubu: %50 ürün → %5 ciro (Düşük öncelik)

Bu sınıflandırma, güvenlik stoğu seviyelerini belirlerken, sipariş sıklığını ayarlarken ve depo organizasyonunu yaparken size rehberlik eder. A grubu ürünler için günlük kontrol yaparsınız, C grubu için aylık yeterli olabilir.

ABC Analizi Nasıl Yapılır? Adım Adım Uygulama

Adım 1: Ürün Satış Verilerini Toplayın

Son 12 ay (veya 6 ay) içindeki tüm ürünlerinizin toplam satış tutarlarını listeleyin. Miktar değil, toplam ciro değeri önemlidir.

Adım 2: Yüksekten Düşüğe Sıralayın

Ürünleri satış tutarına göre büyükten küçüğe sıralayın. En çok ciro yapan ürün en üstte olmalı.

Adım 3: Kümülatif Yüzdeyi Hesaplayın

Her ürünün toplam cirodaki payını ve kümülatif (birikimli) yüzdesini hesaplayın.

Adım 4: ABC Kategorilerini Belirleyin

Kümülatif yüzdeye göre sınıflandırın:

• 0-80% → A Grubu
• 80-95% → B Grubu
• 95-100% → C Grubu

Gerçek İşletme Örneği: ABC Analizi Uygulaması

Bir elektronik mağazasının 10 ürünlü basitleştirilmiş örneğini inceleyelim:

Sonuç: Sadece 2 ürün (A grubu - %20 ürün) toplam cironun %73'ünü oluşturuyor. Bu ürünlere özel dikkat göstermek, işletmenin başarısı için kritik.

ABC Gruplarına Göre Stok Yönetim Stratejileri

🔴 A Grubu Ürünler (Kritik)

• Kontrol sıklığı: Günlük / haftalık
• Stok seviyesi: Düşük (ama stok-out asla olmamalı)
• Sipariş yöntemi: Just-in-time, sık sipariş
• Depo konumu: En erişilebilir raf
• Tahmin doğruluğu: %95+ olmalı
• Otomatik uyarı: Stok takip sistemi ile anlık bildirim

🟡 B Grubu Ürünler (Orta Öncelik)

• Kontrol sıklığı: Haftalık / iki haftalık
• Stok seviyesi: Orta (güvenlik stoğu ile)
• Sipariş yöntemi: Standart sipariş döngüsü
• Depo konumu: Orta erişim kolaylığı
• Tahmin doğruluğu: %85+ yeterli

🟢 C Grubu Ürünler (Düşük Öncelik)

• Kontrol sıklığı: Aylık / üç aylık
• Stok seviyesi: Yüksek (toplu alım avantajı)
• Sipariş yöntemi: Toplu sipariş (maliyet düşür)
• Depo konumu: Arka raflar
• Tahmin doğruluğu: %70+ kabul edilebilir

ABC Analizi ile Çalışma Sermayesini Optimize Edin

ABC analizi sadece depo yönetimi değil - finansal optimizasyon aracıdır. İşte nasıl:

💰 Maliyet Tasarrufu Fırsatları:

• A Grubu: Sık sipariş → düşük stok tutma maliyeti
• C Grubu: Toplu alım → birim başına düşük maliyet
• B Grubu: Dengeli yaklaşım → risk/maliyet optimizasyonu

📊 Çalışma Sermayesi İyileştirmesi:

Örnek hesaplama: 500.000₺ stok değeriniz varsa ve ABC analizi uygularsanız:

• A grubu stokları %30 azaltın → 60.000₺ nakit serbest kalır
• C grubu toplu alımda %15 indirim → 15.000₺ tasarruf
• Toplam etki: 75.000₺+ iyileştirme

Bu hesaplamalarda stok devir hızı da kritik rol oynar. A grubu ürünlerinizin devir hızı B ve C grubuna göre çok daha yüksek olmalıdır.

AysimaPOS ile Otomatik ABC Analizi

Modern bir stok yönetim yazılımı kullandığınızda, ABC analizi otomatik yapılır. AysimaPOS sistemi:

• ✅ Her ürünün satış verilerini sürekli izler
• ✅ Otomatik ABC sınıflandırması yapar
• ✅ A grubu ürünler için kritik stok uyarıları
• ✅ Grup bazlı stok sayım programları
• ✅ Ciroya katkı raporları (grup bazlı)
• ✅ Dinamik yeniden sınıflandırma (mevsimsel değişiklikler)

Sistem, ürünlerin ABC kategorisini otomatik değiştirir. Örneğin yaz aylarında C grubunda olan bir ürün, sezon başında B hatta A grubuna geçebilir. Bu dinamik yaklaşım, manuel takipte imkansız olacak esnekliği sağlar.

Yaygın Hatalar ve Çözümleri

❌ Hata #1: Sadece Miktar Bazlı Sınıflandırma

Çözüm: Satış miktarı değil, ciro değeri kullanın. 1000 adet sattığınız 5₺'lik ürün yerine, 50 adet sattığınız 500₺'lik ürün A grubu olmalı.

❌ Hata #2: Statik Sınıflandırma

Çözüm: En az 3 ayda bir yeniden analiz yapın. Mevsimsel ürünler, trendler değişir.

❌ Hata #3: Tüm Ürünlere Aynı Yaklaşım

Çözüm: A grubu için premium hizmet, C grubu için maliyet odaklı yaklaşım uygulayın.

❌ Hata #4: Karı Göz Ardı Etme

Çözüm: Bazı durumlarda, ciro yerine kar marjı bazlı ABC analizi daha anlamlı olabilir.

Sonuç: ABC Analizi ile Büyüme

ABC analizi, stok yönetiminizi bilimsel temellere oturtmanın en basit yoludur. Pareto prensibi sadece teori değil - binlerce işletmenin kanıtladığı gerçektir.

🚀 Hemen Başlamak İçin:

1. Son 6 ay satış raporunuzu çıkarın
2. Ürünleri ciro bazlı sıralayın
3. A-B-C gruplarını belirleyin
4. Her gruba özel aksiyonlar tanımlayın
5. Sonuçları 3 ay sonra ölçün

Unutmayın: %20 ürününüz %80 cironuzu oluşturuyorsa, bu %20'ye odaklanmak mantıklı değil mi? ABC analizi, bu odaklanmayı mümkün kılar. İyi yönetim, her şeyi yapmak değil - önemli olanı doğru yapmaktır.

ABC Analizini Otomatik Yapın

AysimaPOS ile ürünleriniz otomatik sınıflandırılır, kritik stok uyarıları alırsınız ve ciroya katkı raporlarını tek tıkla görüntülersiniz. 30 gün ücretsiz deneyin.